Belgisch schaatsicoon kijkt met open mond naar Nederland

Gefeliciteerd met je Europese titel Bart. Hoe zwaar weegt die voor jou?

,,Die is wel belangrijk, al zegt deze titel weer weinig met het oog op de Spelen. Het EK is toch weer anders. Je mist een aantal toppers. Maar voor mij blijft het een titel, iets dat ik kan bijschrijven op mijn palmares. Het was de eerste keer dat ik een schaatstitel kon verdedigen. Zoveel heb ik nog niet gewonnen op het ijs, en zeker geen kampioenschappen. Dan is het mooi dat het lukt.’’

In Nederland ontbrandde meteen weer een grote discussie over de mass-start, de tactiek en het koppel Bergsma en Kramer dat in Beijing moet aantreden.

Geamuseerd lachje: ,,Ik heb het meegekregen. Maar ik kijk toch vooral voor mezelf. Voor mij is het wel belangrijk wie er effectief aan de start staan namens Nederland. Ik kijk dan hoe die tactisch zouden kunnen rijden en of dat in mijn voordeel kan zijn of in mijn nadeel. Maar ik kijk ook wel een beetje anders, namelijk vanuit mijn team IKO. Jan Blokhuijsen is mijn ploeggenoot en ik gun hem ook heel hard dat hij had mogen rijden. Ik denk dat hij de beste is om aan Jorrit Bergsma te koppelen. Al zou ik er dan wel meteen een grote concurrent bij hebben op mijn belangrijkste afstand.’’

Lig jij wakker van een koppel Bergsma en Kramer?

,,Goh, nee, wakker liggen niet. Zij zijn dezelfde types. Ze zullen een andere tactiek moeten hebben, want je kunt niet met de ene aanvallen en de ander laten sprinten. Maar misschien kan dat ook in hun voordeel uitpakken. De massastart blijft onvoorspelbaar.’’

Jij rijdt alleen en kan evengoed winnen.

,,Ja, maar daar moet je wel het profiel voor hebben. Je moet een harde wedstrijd aankunnen, moet soms een gat kunnen dichtrijden, recupereren van de inspanning en op het einde ook nog kunnen sprinten. Dat zijn wel mijn kwaliteiten. Als je alleen maar snel bent is het heel afhankelijk van de wedstrijd en het werk dat anderen opknappen of je een kans hebt. Als je alleen sterk bent, moet je wegraken en dat is ook heel moeilijk. Dan moet je echt geluk hebben. Jorrit Bergsma heeft regelmatig in een ontsnapping gewonnen, maar dat kon alleen omdat Arjan Stroetinga hem beschermde. Als ik wegrijd is er niemand die dat doet. Dat is toch lastiger.’’

Baal je daar dan niet van, dat je nog steeds geen ploeggenoot hebt in die mass-start?

,,Dat is wel jammer, maar ik ben dat al zó lang gewoon. Ik moet mijn manier van schaatsen een beetje creëren in de massastart. Dat is soms balen, ja. Maar ik baal er harder van als er jongens zijn die wél een team hebben en daar niets mee doen. Dat ergert me meer dan het feit dat ik niemand heb. Zo is het gewoon.’’

Je hebt als schaatser iets losgemaakt in België, maar in al die tijd heeft zich dus niemand aangediend die met jou kan starten.

,,Dat is misschien een beetje teleurstellend, ja. Jason Suttels heeft wel de kwaliteiten, maar door corona is zijn project helemaal stilgevallen waardoor het voor hem lastiger werd om hier te kunnen trainen. Hadden we dat kunnen voortzetten, dan had hij misschien wel op de Spelen kunnen staan.’’

Dat is het project Be Gold van het Belgisch Olympisch Comité.

,,Ja. Daar viel hij ook onder. Nu is er weer een nieuw project van de KBSF (Koninklijke Belgische Snelschaatsfederatie, red.) genaamd Jong België. Dat is een groep jonge rijders die vanuit het skeeleren wil leren schaatsen. Ze draaien veel trainingskampen in Erfurt en Heerenveen om zich te ontwikkelen op het ijs. Dat is een mooi project.’’

Komt dat door de impact die jij als schaatser hebt gemaakt in België?

,,Misschien wel. Na mijn zilveren medaille van Pyeongchang was er in ieder geval een hele groep die de overstap wilde maken van het skeeleren naar het schaatsen. Dat is wel een ding. In België hebben we geen ijsbaan en ook niet veel schaatsers, maar wel veel goede skeeleraars. Dat zie je terug op een EK of een WK. Uit die groep zijn er nu meer en meer die de stap zetten.’’

Ben je een trendsetter?

,,Eén van de… Chad Hedrick was voor mij de trendsetter. Daar tussendoor had je dan nog Alexis Contin. Ik denk dat ik zo’n beetje de volgende ben. Op de massastart tijdens het EK zag je ook veel jongens die skeeleren en schaatsen effectief combineren. Ik denk dat daar een groot verschil zit met de generatie voor mij. Jongens als Pascal Briand, Contin en Hedrick maakten allemaal de overstap, maar stopten meteen met skeeleren. Ik heb vanaf het begin beide gecombineerd en dat doe ik nu nog. Ik vind het leuk, maar ook nuttig. Door het skeeleren kom ik fysiek sterk uit de zomer en technisch creëer ik een soort souplesse die ik ook op het ijs kan gebruiken, zeker in de massastart.’’

Maar je rijdt in de zomer niet alles meer.

,,Ik kies meer mijn wedstrijden. Het enige probleem is soms dat een EK of een WK pas wordt gehouden in oktober of zelfs november. Dan ben ik al aan het schaatsen en daar ligt wel echt de prioriteit.’’

Jij baalde dus dat in een olympisch seizoen het WK in Colombia zo laat kwam?

,,Ja ja ja, ik heb echt met pijn in mijn hart ‘nee’ moeten zeggen. Ik heb twee keer een WK in Colombia gereden, en niets is mooier. Zoals alle buitenlandse schaatsers graag in een vol Thialf willen rijden, wil je als inliner rijden in Colombia.’’

Je woont tegenwoordig in Heerenveen, maar rond de feestdagen ben je naar huis geweest in Herent. Ga je nog vaak naar België?

,,Dit was mijn eerste keer sinds een weekendje in oktober. Heel weinig dus eigenlijk. In Herent heb ik nog een huisje met mijn vriendin Annelyn. Dan gaan we even op familiebezoek, even tot rust komen.’’

Is het prettig wonen in Nederland?

,,We zitten hier nu bijna anderhalf jaar en ik vind het wel gezellig. Ik heb een appartementje met Annelyn en we zijn vaak samen, dat maakt het ook wel mooi. Voorheen was ik altijd weg voor trainingskampen, kwam vervolgens naar hier om te schaatsen, en zat dan weer in Inzell of Erfurt. Altijd weg van huis. Maar als ik dan eindelijk thuis was, waar ik zo naar verlangde, brandde het van binnen weer omdat ik weer wilde schaatsen. Ik ben ook niet rustig thuis.’’

Eigenlijk zit je tussen twee werelden in.

,,Heel hard, ja. Maar in Heerenveen heb ik echt de rust gevonden. Ook door team IKO. Ik weet dat ik morgen weer kan schaatsen, ik weet met wie, hoef geen trainingspartners te zoeken en kan elke dag werken aan mijn schaatstechniek en mijn fysiek. En ondertussen heb ik mijn vriendin bij me, die door Covid gewoon thuis kan werken. Ik ben heel blij dat ik in een team als IKO kan zitten.’’

Ben je een beetje Nederlander geworden?

,,Hahaha, nee, dat wil ik altijd ontkennen, zeker als ik daar met mijn trainers Erwin en Martin ten Hove over praat. Erwin lacht altijd dat ik een halve Nederlander ben, maar dat gaat niet zo zijn. Ik blijf een Belg. De dag dat ik te veel Nederlandse woorden begin te praten en niet mijn Vlaamse accent houdt, moet ik terug naar België.’’

Is het leven voor een Belgische schaatser eenvoudig? Je kunt je voor elk onderdeel plaatsen en klaar.

,,De selectie die wij moeten doorstaan wil ik zeker niet vergelijken met Nederland. Dat zal ik nooit beweren. Ik heb ook nu weer met open mond naar het OKT gekeken. Mensen die op een honderdste verliezen, dat is ongelooflijk. Maar de kwalificaties in het buitenland zijn ook niet altijd even makkelijk, zeker niet met corona erbij. Als je een keertje positief test heb je een serieus probleem.’’

Hoe zit dat eigenlijk in België?

,,Ik moet de limieten van de ISU halen. Kort gezegd is dat een plek bij de eerste twintig op de vijf kilometer, bij de beste twaalf op de tien kilometer, en de beste 24 op zowel de 1500 meter als de mass-start.’’

Twee vingers in de neus voor Bart Swings.

,,Dat lijkt wel zo, ja. En achteraf was het ook niet heel moeilijk, maar als je even wat minder schaatst, wordt het dat wél. Zie die skate-off in Thialf tussen Pedersen en Engebråten, twee jongens die superhard kunnen rijden op de vijf kilometer, maar in Salt Lake en Calgary niet genoeg in vorm waren waardoor de Noren nog maar één plek hebben. Dan heb een je ex-wereldkampioen die niet mag starten omdat het uiteindelijk toch niet zo eenvoudig is allemaal.’’

Je zei dat je met open mond naar het OKT hebt gekeken. Hoe kijken buitenlandse rijders eigenlijk tegen dat fenomeen aan?

,,Met respect. Degenen die zich plaatsen hebben dat écht verdiend. Je kunt van Kjeld Nuis zeggen wat je wilt, maar hij doet het uiteindelijk wél op die 1500 meter. En dat na zó een teleurstelling op de 1000 meter. In het seizoen heeft hij nog geen heel goede 1500 meter geschaatst, maar hij doet het dan wel als het echt moet. Dat is heel knap. Ik heb ervan genoten, ja. Maar ik kreeg ook heel veel zin om zelf weer aan de slag te gaan.’’

Je hebt een zilveren plak overgehouden aan de massastart in Pyeongchang. Wat heeft die je gebracht?

,,Dat was wel een unieke medaille. De laatste schaatsmedaille voor België was twintig jaar geleden, en dat was Bart Veldkamp. Een échte Belg die een medaille won, was al vijftig jaar terug. Dat maakte wel iets los. Steun krijg ik sowieso al van het BOC en van Sport Vlaanderen. Daar ben ik heel dankbaar voor. Sport Vlaanderen is sowieso bezig een heel goede sportcultuur te creëren in België. Daarin maken ze goede stappen, al is het ook door de verdeelde politiek niet heel makkelijk. En meteen na de Spelen stapte Athos in als sponsor. Die vonden het leuk me deze vier jaar te ondersteunen.’’

Geniet je ervan dat België zich steeds meer profileert als sportland?

,,Zeker. Dat had ik al heel hard voor de Spelen van Pyeongchang. In Rio had ik Greg van Avermaet goud zien winnen en daar kreeg ik echt energie van. En nu in Tokio weer zevenkamper Nafissatou Thiam, turnster Nina Derwael en natuurlijk de hockeyers. Ongelooflijk wat die presteren. En dat zit me nu nog frisser in het geheugen omdat Tokio net iets meer dan een halfjaar geleden is. Dat motiveert echt.’’

Je start in Beijing op vier onderdelen; de 1500 meter, vijf kilometer, tien kilometer en de mass-start. Waar droom je van?

,,Toch die massastart. Ik kan wel dromen van de 1500 of de 5000, maar dan droom ik niet van goud, zo realistisch ben ik wel. Op de massastart kan ik dat wel doen. Daar maak ik kans op het hoogst haalbare en daar wil ik vol voor gaan.’’