Marijke Groenewoud verlegt haar grenzen en doelen

Marijke Groenewoud timmert aan de weg. In stilte, dat wel. De Friezin schreeuwt nooit van de daken, drukt zichzelf nooit op de voorgrond. Zelfs haar wereldtitel vierde ze uiterst ingetogen. Te weinig, vindt ze nu zelf. Maar in al die bescheidenheid groeit Groenewoud onmiskenbaar, en ontpopt ze zich tot de tweede wereldtopper van team Albert Heijn Zaanlander.

Kijk dit seizoen naar de resultaten en je ziet de progressie van Marijke Groenewoud in cijfers. De 23-jarige uit Hallum verraste vorig seizoen dan misschien wel met haar startbewijs voor de olympische mijl, maar deze winter is ze vooral bezig te bewijzen dat dat absoluut geen toeval was. Twee bronzen plakken op die afstand tijdens de Worldcups in Stavanger en Heerenveen vormen het tastbare resultaat daarvan.

Belangrijker dan die medailles is voor Marijke Groenewoud eigenlijk de constatering dat ze nu écht een vaste waarde aan het worden is op de langebaan, de discipline waar ze toch langer mee worstelde terwijl ze wel kon excelleren in de marathons. ,,Ik heb het gevoel dat ik vorig jaar ben doorgebroken op de langebaan’’, zegt ze daarover. Dat heeft even geduurd, weet ze. ,,Ik ben vier jaar geleden al bij Jillert Anema begonnen. De eerste drie seizoenen heb ik niet veel gepresteerd, maar heb ik wél elk jaar een stap gemaakt. En vorig seizoen heb ik het trucje van de langebaan een beetje uitgevonden. Schaatsen is natuurlijk een gevoelssport. Alles moet kloppen. De timing, de juiste dingen doen. Ineens had ik dat. En sindsdien is het alleen maar goed blijven gaan.’’

Trucje
Maar wát ze dan precies heeft uitgevonden, daar kan Groenewoud zelf ook niet eens de vinger op leggen. ,,Ik weet het niet. Ze zeggen altijd dat het een trucje is, maar het is moeilijk te zeggen wat dat dan is. Neem die 1500 meter. Dan moet je er gewoon hard ingaan, niet te bang zijn en durven hard te openen. Daar ging het bij mij nog weleens mis, maar ook dat gaat nu constant goed. Nee, het was niet per se dat ik bang was om hard te openen. Misschien eerder bang om moe te worden en probeerde ik dat zo lang mogelijk uit te stellen. Maar 1500 meter is drie rondjes en een driekwart. Dan moet je gewoon gáán. Daarin heb ik zeker wel een stap gezet.’’

Toch voelde ze zelf uiteindelijk ook aan dat ze ’het’ had. ,,Ja, eigenlijk wel sinds vorig jaar en dan meer op de 1500 meter. Maar inmiddels heb ik dat nu ook op de drie kilometer, al vind ik dat nog steeds moeilijk. Die moet je gewoon goed indelen, terwijl de 1500 meter gewoon hard gaan is, en dan sterf je vanzelf wel. De drie kilometer moet ik echt indelen en ook goed kunnen volhouden. Dat is nog steeds wel een keerschool.’’

Onder de knie
In die drie jaar bij Anema heeft ze zichzelf weleens afgevraagd of ze ’dat langebanen’ ooit onder de knie zou krijgen. ,,Ik reed nooit echt mee bij de top, dacht dat de marathon en de massastart misschien meer mijn dingen waren. Maar Jillert en Arjan Samplonius (assistent-coach, EK) zeiden altijd al dat ze dachten dat ik op de langebaan goed kon zijn en kon meedoen met de top. Zij zagen het positief in en uiteindelijk ben ik dat zelf ook wel gaan doen.’’

Het was, vervolgt ze, niet zo dat ze ergens in moest geloven wat ze op dat moment zelf niet zo zag zitten. ,,Nee, want ik reed wel elk jaar persoonlijke records, was steeds een beetje sneller. Het hoeft ook niet met reuzensprongen hè, het mag best met stapjes gaan. Is ook prima. Bij mij duurde het gewoon iets langer dan bij sommige anderen.’’

Voor Groenewoud viel alles zo’n beetje op z’n plek in het olympische seizoen. Niet eens per se tijdens het kwalificatietoernooi, stelt ze, maar al wat eerder. ,,Ja, daarvoor reed ik ook al de Worldcups massastart en de 1500 meter. Daar begon het eigenlijk wel een beetje mee.’’

Dat was een meevaller, erkent ze. ,,Je hoopt je natuurlijk wel te plaatsen voor die wereldbeker, maar ik verwachtte dat vorig seizoen nog niet. En de Spelen natuurlijk al helemaal niet. Ja, voor de massastart misschien, maar niet op een individuele afstand. Dat verraste me wel. Zeker omdat ik twee weken voor het kwalificatietoernooi ook nog eens corona had.’’

Verrassingen
Groenewoud werd in die fase van haar loopbaan vaak verrast door zichzelf. Door resultaten en progressie. Het was zelfs bijna een aaneenschakeling van verrassingen. ,,Zo begon het wel, en dan zet die lijn van verrassingen zich eigenlijk wel door tot het uiteindelijk ook geen echte verrassingen meer zijn. Ik heb dat wel vaak gezegd, maar dat kun je dan niet meer volhouden. Ik heb ook altijd gezegd dat ik een marathonrijder ben en geen langebaner. Maar daar kom ik nu ook niet meer onderuit.’’

Misschien is dat ook een beetje zelfbescherming, geeft ze toe. Een manier om de lat niet te hoog te hoeven leggen. ,,Misschien, ja. Maar ik heb wel altijd gepresteerd op de marathon en niet op de langebaan, dus zag ik mezelf ook echt wel meer als marathonrijdster. Nu is dat echt wel andersom. Zeker als je ziet dat ik de afgelopen twee jaar maar vijf marathons heb gereden. Dan ben je geen marathonschaatser meer. Het accent is echt verschoven naar de langebaan en dat vind ik alleen maar leuk. Dit is wat ik wilde, hier zijn ook de grote prijzen te verdienen. Op de marathon kun je Nederlands kampioen worden, maar meer ook niet.’’

Palmares
Maar de palmares van Groenewoud overstijgt inmiddels ruimschoots de wereld van de marathon én de landsgrenzen. Wereldkampioen, olympisch brons. De Friezin heeft aangehaakt bij de wereldtop. Het heeft haar nauwelijks veranderd, en dat siert Groenewoud. ,,Om status geef ik niks. Daar houd ik niet van en ben ik ook niet echt de persoon voor. Ik vind het wel leuk als ik bij de club kom en de kinderen willen een foto of een handtekening. Dat is gewoon mooi. Maar voor de rest doet het me allemaal weinig.’’

Niet voor niets werkte ze tot vorig jaar nog gewoon bij de bakker. Tien tot vijftien uurtjes per week bakte ze taarten en maakte ze cupcakes. ,,Elke keer andere taarten, andere thema’s Daar kon je heerlijk creatief mee zijn. Het waren ook niet veel uren, maar het gaf wel iets van een sociaal leven. Je staat toch weer even midden in de maatschappij. Sinds vorig jaar doe ik dat dus niet meer. Voor het schaatsen is dat wel makkelijker, ik hoef ernaast niets meer te doen. En misschien heeft dat alleen maar geholpen. Het schaatsen is er in ieder geval niet slechter van geworden, haha. Maar af en toe zou ik best nog weleens een dagje in de bakkerij willen staan.’’

Dat typeert Groenewoud, die eigenlijk altijd wel bezig is. ’Iets naast het schaatsen’ zou ze best prettig vinden. ,,Nu is het alleen maar schaatsen. Is ook weer niet heel erg hoor, het is geen straf. Ik pak ook iets meer rust, maar ik ben ook weer niet iemand die thuis tussen de trainingen door even op bed gaat liggen. Nee, ik ben geen druktemaker, maar houd er wel van dingen te doen. En ik houd niet van stilzitten.’’

Ideaal
Ze woont ook nog gewoon bij haar ouders, thuis in Hallum. Ideaal, zegt ze met een lach. ,,Het eten staat klaar na de training, de was wordt gedaan. Dat is gewoon heel fijn.’’ Maar het einde van de tijd thuis is in zicht, verklapt ze. ,,Ik ben nu 23 en met mijn vriend gaan we straks toch eens kijken voor een leuk huisje wat dichter bij Heerenveen. Da’s nog niet heel serieus, want midden in het seizoen ga ik niet dat soort dingen even regelen. Eerst maar eens schaatsen, en dan komt dat daarna wel. Ik zit ook nog prima thuis, hoef er niet per se uit, maar ben er wel klaar voor. Mijn vriend ook. Maar als starter is het niet makkelijk iets te vinden met deze prijzen.’’

De bescheidenheid en de nuchterheid van Groenewoud is ook regelmatig terug te zien op het ijs. Zoals bij haar wereldtitel massastart, waar haar winst ronduit ongemakkelijk oogde. ,,Dat was wel een raar momentje’’, erkent ze. ,,Ik werd daar wel gewoon wereldkampioen en achteraf heb ik dat te weinig gevierd. Het was niet zoals afgesproken, het liep anders, en ik juichte niet eens op de finish omdat ik dit zelf niet had verwacht en ook niet van plan was het zo te doen. Daar voelde ik mezelf lullig over. Maar Jillert hield me voor dat dit een wereldtitel was, dat ik er trots op mocht zijn. Dat ben ik ook wel, maar toch voelt het niet per se alsof ik daar wereldkampioen ben geworden. Het moment zelf was niet mooi, ik juichte niet, en daarom maakte de pers er weer heel wat van. Er zit misschien een rare nasmaak aan, maar het was wel gewoon een titel.’’

Marijke Groenewoud Blijdschap na de mass-start in Thialf van het WCKT. - Timsimaging/Neeke Smit 

Afspraken
Als het over die massastart gaat, komt ook de verhouding tot Irene Schouten altijd aan de orde. Dat er stalorders zijn, dat Groenewoud louter als aangever mag fungeren. Groenewoud ontkracht dat meteen. ,,Natuurlijk zijn er vooraf afspraken dat we het zo en zo gaan doen. Maar het is niet zo dat per se elke wedstrijd voor Irene is. Dat denken veel mensen wel, maar als ik de kans krijg, mag ik ook heus winnen. En ik ga zeker niet mijn hele carrière de aanrijder zijn. Dat is ook niet de bedoeling. In Stavanger kon je zien dat Irene voor mij aantrok. Als ik daar voor Blondin was geweest, had ik ook kunnen winnen.’’

Groenewoud geniet sowieso van het spelletje in de massastart, dat natuurlijk sterke overeenkomsten vertoont met dat in de marathons. Het tactisch inzicht dat ze daaruit meeneemt, is een sterk wapen. ,,Eigenlijk is het gewoon een mini-marathon. Nee, langer hoeft het niet. Zeker niet als ik naar die voorronde in Heerenveen kijk. Da’s alleen maar achter elkaar aanrijden en dan is zestien rondjes meer dan genoeg. Voorheen gebeurde er nog weleens wat. Dan viel Pechstein aan, die Witrussische Zueva of een paar anderen. Maar die waren er niet en Pechstein heeft ook niet meer wat ze vroeger had. Dan gaat het uiteindelijk alleen om dat ene rondje sprinten.’’

Als ze kijkt naar dit seizoen, dan valt er voor Marijke Groenewoud weinig te mopperen. Het halen van de Worldcups was het eerste doel, en daar kon al snel een vinkje bij. Daarna heeft ze het NK in het vizier, waar plaatsing voor het WK in maart moet worden afgedwongen. ,,Als ik nu regelmatig podium rijd in de wereldbeker, moet ik daar misschien ook iets van gaan verwachten’’, zegt ze. ,,Kijk, op de massastart zijn we een goed duo en hebben we echt grote kansen. Maar individueel gaat nu ook die 1500 meter niet gek. Misschien moet ik me daar ook op richten. Maar ik ga niet zeggen dat ik daar graag podium wil rijden om dan top tien te eindigen. Ik wil nooit te hoog van de toren blazen.’’

Ochtend
Vorig jaar reed ze immers nog alle 1500 meters in de B-Divisie van de Worldcup. Groenewoud gruwt ervan als ze daaraan terugdenkt. Ze is geen ochtendmens als het om schaatsen gaat. ,,En die B-groep was elke keer best vroeg in de ochtend. Dan kwam het er nooit uit bij mij omdat ik altijd in de middag schaats. De ochtend was een drama. Dan reed k echt altijd iets minder dan in de middag en dus was het verschrikkelijk moeilijk om uit de B-Divisie te komen. Maar omdat ik vijfde werd op de Spelen kreeg ik een wildcard voor Stavanger, waar ik meteen derde werd. Ja, dat was boven verwachting. Je moet eigenlijk starten in de B-groep, krijgt een wildcard en rijdt dan podium. Dat zag ik dus niet aankomen, maar ik wist ergens wel dat ik het in me had. Die 1500 meter op het WCKT was ook prima.’’

Allrounden
Stilletjes en bijna ongemerkt verschuift ze zo toch steeds haar doelen. De drie kilometer is al toegevoegd aan haar palet, en nu heeft ze weer iets nieuws op het oog. ,,Allrounden’’, zegt ze met een lach. ,,Ik heb dat nooit echt gedaan, heb ook nog nooit een vijf kilometer gereden. Maar de 1500 en de drie kilometer gaan nu wel goed. Ik heb er geen verwachtingen van, maar ben wel benieuwd of ik me bijvoorbeeld kan plaatsen voor het EK Allround in Hamar. Daarom ga ik straks ook het NK rijden. Eerst was die drie kilometer het nieuwe plan, maar dat is toch wel de perfecte opstap naar allrounden.’’

Het idee borrelde op bij haarzelf, maar Anema en Samplonius zijn voorstander. De coaches denken nog terug aan de enige andere keer dat Groenewoud aan de start stond bij een NK Allround, jaren geleden inmiddels. ,,Ik stond er na de eerste dag best goed voor, maar was in mijn achterhoofd zó bezig met die vijf kilometer dat ik mijn 1500 verpestte. Hoefde ik niet eens meer de vijf te rijden. Daar komen Jillert en Arjan elke keer op terug, omdat ze weten dat het moet kunnen. Maar het komt vooral bij mezelf vandaan. Ik ben nieuwsgierig, wil mijn grenzen verleggen. Ik reed nooit een heel goede drie kilometer en dat gaat nu best aardig. En de 500 meter zou ik ook redelijk vlot moeten kunnen. Ik ben geen supersprinter, en daarmee kan je je klassement wel maken of breken. Aan de andere kant, bij het allrounden staat ook geen Femke Kok aan de start, dat scheelt ook. Ik denk dat ik wel een prima 500 zou kunnen rijden. Ooit reed ik al eens 38,5, als ik dat zou doen kom ik al een heel eind.’’