Bouwen op Miho Takagi

Johan de Wit nestelt zich in de hoek van de bar van het fraaie hotel Van der Valk in Leeuwarden, dat deze weken dienst doet als uitvalsbasis voor de coach, zijn kleine staf en de enige rijdster van het team, Miho Takagi. Hij is blij weer terug te zijn in Nederland, vaker zijn vrouw Paula en hun twee jongens van vijf en twee jaar te zien. Na zeven jaar waarin hij het gros van de tijd in Japan verbleef of op reis was, heeft hij weer iets van een gezinsleven. Al was er natuurlijk ook de tijd waarin het jonge gezin in het Japanse Obihiro woonde.

Het waren zeven wonderlijke jaren. Vol successen, vol mooie momenten. Maar achter de schermen ook vol strijd. Zeven jaren die eindigden toen in maart zijn contract niet werd verlengd, waar De Wit zelf nog wel door wilde. ,,Maar niet in de functie waarin ik zat. Die was te groot, te veelomvattend. Als coach van het nationaal team had ik ook te veel macht, had ik invloed op te veel zaken. Ik stuurde vier groepen schaatsers aan, stuurde de coaches aan, maakte programma’s voor de rijders en schreef taakomschrijvingen voor de staf. Het liep als een trein, maar zo hoort het niet, vind ik. Het is niet goed als coaches zoveel invloed hebben op deze processen.’’

Tot een herijking van zijn takenpakket kwam het niet. De Japanse bond nam afscheid van de coach, iets wat De Wit zelf op zich niet verraste. Het was meer de manier waarop die hem verbaasde. ,,Gewoon, via een mailtje: ’Bedankt, doei’. Ik vind dat niet netjes, vind dat je zo niet met elkaar om hoort te gaan. Je kan best van mening verschillen, en ik was ook echt niet de makkelijkste, had mijn eigen kijk op zaken en er is best weleens heibel geweest. Dat is men in Japan niet gewend.’’

Beslissingen

De Wit had er moeite mee dat er beslissingen werden genomen voor de ploeg, waarbij er geen inspraak mogelijk was. ,,Neem het coronajaar. De bond besloot dat wij niet naar de Worldcups en het WK gingen in de bubbel van Heerenveen, ook al was dat de veiligste wedstrijd ooit georganiseerd tijdens corona. Wij gingen daar dus niet heen. Dat was besloten, zonder overleg. Daar was ik het niet mee eens, daar was de staf het niet mee eens en daar waren de rijders het niet mee eens. Maar ons werd niets gevraagd. Mensen denken dat ik heel wat te vertellen had in Japan, maar dat was echt alleen over wat onder mij zat. Daarmee kon ik, zeg maar, doen wat ik wilde.’’

Maar van bovenaf werkte dat ook zo. ,,Precies. Ik ging ertegen vechten, maar de boodschap is dan dat je gewoon je mond moet houden. Ik werd lastig, en ik denk dat ik daarom weg moest.’’

De gang van zaken verbaast De Wit uiteindelijk niet. ,,Maar ontnuchterend is het wel. En het doet me heel veel zeer. Ergens snap ik nog wel dat ze afscheid nemen van een coach die zeven jaar heeft gewerkt. Maar iederéén moest eruit, álle kennis. Dat is opmerkelijk voor een land dat zelf geen opleiding voor coaches heeft en ook niet probeert deze kennis te behouden. Er wordt nu veel hetzelfde gedaan, maar dat is vooral omdat ze niet precies weten hoe het anders zou kunnen. Dat de nieuwe bondscoach wel probeert de schaatsers zo hard mogelijk te laten rijden, is duidelijk. Dat hebben we ook gezien in Stavanger.’’

Inspraak

Hij vindt het moeilijk te zien wat er nu gebeurt, vooral voor de rijders met wie hij in de afgelopen jaren een band opbouwde. ,,De rijders hebben geen inspraak. Ze krijgen een nieuwe coach en hebben te doen wat hij zegt. Gelukkig is dat mijn oude assistent-coach Toshihiko Itokawa. Dat is de beste die ze konden kiezen. Maar hij heeft geen opleiding, heeft alleen met mij meegelopen. Hij doet nu mijn programma, past dat naar eigen inzichten aan, en doet dat enkel op gevoel. Als hij interval doet en denkt ’we doen er twee meer’, weet hij niet waarom.’’

De Wit ziet veel van wat hij de voorbije zeven jaar opbouwde nu wegvallen. Maar dat, zegt hij, maakt hem niet eens zoveel uit. ,,Ik vind het gewoon jammer voor die rijders. Dat zijn zulke mooie mensen allemaal. Ze werken zó hard, geven echt álles op. Japan is een enorm land, en ze moeten wonen in Obihiro om te kunnen trainen. Dan maken ze nog wel de highschool of universiteit af, maar studeren daarna niet meer door omdat ze gaan schaatsen. Ze geven veel op en gaan helemaal voor het schaatsen. Als je dan een bond hebt met zó ontzettend veel middelen, die daar dan geen gediplomeerde coach op zet. Dat kan gewoon niet. Die rijders hebben daar geen inspraak in, geen invloed. Heel sneu. Ik houd van al die gasten. Ze zijn voor mij door het vuur gegaan en ik voor hen. Dan zie ik ze nu op de baan en denk ik er even over naar ze toe te gaan. Maar ik moet me er niet mee bemoeien. Ze zijn nu bij een andere coach. Dat is moeilijk, maar het is zoals het is.’’

Jutta Leerdam

Hij bracht een paar maanden thuis door in Bergen, deed heel veel met z’n gezin, bezocht familie. ,,Een prachtige tijd.’’ De Wit stond ook in de belangstelling. Er kwamen veel mooie dingen langs, maar niet precies wat hij wilde. ,,Op één ding na. Worldstream met Jutta Leerdam. Maar dat kon helaas niet doorgaan omdat de sponsoring niet rondkwam, anders had ik dat heel graag gedaan. Daar was ik zelf ook al uit. En dat was aan de andere kant hetzelfde. Jutta wilde graag, Koen wilde graag. Toen waren ze nog bij elkaar.’’ Hij sprak nog met een aantal Nederlandse ploegen, sprak met de bond. ,,Allemaal heel gaaf, maar niet helemaal wat ik zocht.’’

Op het moment dat De Wit bedacht dat hij toch iets zou moeten kiezen – ‘De hypotheek moet wel betaald worden’ – kwam de oplossing uit Japan. Miho Takagi had contact gehouden met De Wit en wilde graag bij hem blijven trainen. ,,We hebben een speciale band. Ik had haar eigenlijk naar Worldstream willen halen, maar nu vroeg ze of ik haar coach wilde worden. Dat is wel meer de richting die ik op wilde, namelijk sporters op heel hoog niveau begeleiden en samen nog veel beter worden. Ook als staf. Enige waar we nu tegenaan liepen, is dat het er maar eentje is, en ook nog eens vreselijk goed. Daar moeten wel atleten bij komen. Trainingspartners voor haar, maar ook voor onze eigen ontwikkeling als staf.’’

Miho Takagi leidt het treintje in de Elfstedenhal. ,,We doen geen concessies. Er wordt echt héél hard getraind.’’ - (Foto’s Timsimaging / Neeke Smit)

Beste ploeg

Dat gaat dit seizoen niet meer gebeuren. De Wit werkt wel door aan zijn ambitie. ,,We willen de beste ploeg ter wereld bouwen. Daar zoeken we rijders bij, maar daarin zijn we wel heel selectief.’’ Vooralsnog staat er nu een miniploeg, waarin alles draait om het enige lid, Miho Takagi. Het budget daarvoor komt ook uit de zak van de Japanse. ,,Miho betaalt alles’’, vertelt De Wit. ,,Zij heeft een aantal persoonlijke sponsoren waarmee ze dit kan bekostigen. Daarnaast hebben we nu in Nederland een sponsor gevonden in Proud People. Die nemen de kosten hier voor hun rekening. De auto, brandstof, trainingskampen. Zijn we heel blij mee, anders kwam ook dat voor rekening van Miho. En we zijn nog bezig met meer dingen. Als we groter willen, meer rijders, meer staf, dan kan dat niet op kosten van Miho, maar zal het anders moeten.’’

Voordeel is wel dat De Wit nu zijn onverdeelde aandacht aan Takagi kan geven. ,,Is wel even wennen, ook voor haar. Af en toe vindt ze het genoeg. Dat zegt ze ook wel, en ik zie het ook aan haar. Maar ik vind dit mooi, ben ook echt weer coach, sta heel dicht op het ijs. We trainen in Leeuwarden soms met Team Frysk, vind ik ook prachtig. Ik zit echt weer een beetje in mijn rol van ALO-docent, en dat is ook meer waar mijn hart ligt. Dat andere werk was leuk, mensen aansturen en zo, maar ik merkte ook welk dat ik daarin ver van de rijders stond. Nu kan ik er veel meer in kwijt wat ik wil. Dat is even wennen voor Miho en ook voor mij, maar het is voor beide wel heel gaaf.’’

Vervelen

En het is in ieder geval een stuk overzichtelijker geworden. De Wit lacht. ,,Nou, ik verveel me’’, zegt hij dan. ,,Dit is geweldig werk, hartstikke leuk en het gaat hartstikke goed. Maar ja, als ik bij een wedstrijd ben zit ik de hele dag te wachten voor twee minuten. Dat vind ik jammer. Dan kunnen we best nog een paar schaatsers helpen.’’

Het is in ieder geval een heel groot avontuur, vervolgt De Wit, maar wel relaxter dan de afgelopen jaren. ,,We zijn nu met z’n tweeën, en vandaag met bewegingswetenschapper Jeroen erbij met z’n drieën. Dan zijn we heel flexibel. Bij wijze van spreken kunnen we in de ochtend nog beslissen of we negen of tien uur weggaan om te fietsen. Dat was in het verleden wel anders. Met zóveel mensen moest er een heel duidelijke structuur zijn. Voor wedstrijden werd alles uitgeschreven. Reisschema’s, coaching schema’s. Nu zijn we met twee, met de eigen auto. Heel makkelijk. Maar we trainen wel met de kop erbij. Daarin worden geen concessies gedaan. Er wordt echt héél hard getraind.’’

Dat gebeurt deels in Nederland, maar ook nog steeds in Japan. Heel normaal, legt De Wit uit. ,,Japanners trainen alleen in Japan. Die gaan niet op trainingskamp naar Italië of zo, wat wij Nederlanders wel doen. Die gaan daar gewoon naar het zuiden, maar blijven wel in Japan. Dat is de traditie.’’ Maar dat is niet precies wat De Wit zelf wil. ,,Als dit verdergaat, wil ik dat ze ook veel in Nederland trainen. Dat ze zes weken komen, overdag trainen, en in Bergen in een hotel gaan, zodat ik ook gewoon thuis kan zijn. Zo hebben we dat van de zomer ook een beetje gedaan. Miho is drie weken hier geweest, maar moest terug voor allerlei feesten en partijen. Ze had natuurlijk vier medailles gewonnen op de Spelen en werd daarom voor van alles uitgenodigd. Dat leverde ook best wat geld op, dus je kon niet zeggen ’vergeet het maar’.’’

Eervol

Voor de Noord-Hollander zijn het eervolle jaren geweest in Japan, die hem successen en aanzien hebben gebracht. En het moet ook zijn ego strelen dat één van de beste schaatssters van de wereld per se met hem wil werken en daarvoor letterlijk heel ver gaat. ,,Dat is prachtig’’, stelt De Wit. ,,We zijn altijd eerlijk naar elkaar geweest. Open, en hard. Nu ben ik ook hard voor haar. Maar als je met de juiste intenties werkt, dat gaat dat. Dan kun je elkaar de waarheid zeggen en gewoon lekker verder. Alles op basis van vertrouwen en respect.’’

In de loop der jaren bouwde hij ook een hechte band op met Takagi, die verder gaat dan de gewone verhouding tussen coach en sporters. ,,Absoluut. Ze is bijna als familie. Ze komt ook bij ons over de vloer, en we kunnen vreselijk met elkaar lachen.’’

De constructie rond Miho Takagi staat vooralsnog voor een periode van twee jaar. Takagi, vertelt hij, heeft het vizier nog niet gericht op de Spelen in Milaan. ,,Maar we willen met deze ploeg wel iets neerzetten dat verder kan. Zelf denk ik niet dat ik dit na Milaan nog zal doen. Ik weet zelfs niet eens ik Milaan wel haal. Maar als Miho eerder stopt, zou het gaaf zijn als het team wel kan doorgaan.’’

Keerzijde

Johan de Wit geniet van zijn werk, maar bokst steeds meer op tegen de keerzijde. Hij heeft jarenlang niet vaak bij zijn gezin kunnen zijn, uitgezonderd de periode waarin ze met elkaar in Obihiro woonden, en ook nu is dat nog lastig. ,,Het is moeilijk mijn gezin niet zoveel te zien. Als ik in Nederland ben, kan ik wel even snel heen en weer. Maar ik ben ook al elf weken in Japan geweest en ga straks ook weer vijf weken weg. Dat is iets wat ik eigenlijk niet meer wilde, en ook niet meer wil. Dit jaar zijn we de ploeg aan het opbouwen, en hebben we de situatie maar gewoon geaccepteerd, maar eigenlijk wil ik dit niet meer.’’

Niet alleen voor zichzelf, maar zeker ook voor zijn vrouw en hun jongens. ,,Ik wil meer bij haar zijn, wil ook dat zij niet alleen de jongens grootbrengt. Weet je, we hebben verder niet iemand die even oppast als dat zo uitkomt, hebben samen de volledige zorg voor de kinderen. Paula is altijd met de jongens bezig, en dat is gewoon best pittig.’’

Inmiddels is de eerste internationale krachtmeting achter de rug voor Miho Takagi, die in Stavanger deed wat Johan de Wit al voorzag: hard rijden. ,,Ik was benieuwd hoe ze zou zijn ten opzichte van anderen, maar ik had in de wereld nog niet veel indrukwekkends gezien. Miho heeft alheel indrukwekkend gereden in Nagano, en ik weet ook hoe ze daarvoor was. Ze heeft kneiterhard getraind naar de Japanse afstandskampioenschappen, komt nu een beetje tot rust, maar gaat in dit seizoen gewoon beter worden. Ons doel is Heerenveen, en als ik haar nu zie rijden en bewegen, gaat ze ook daar hard rijden.’’

(Foto: Timsimaging / Neeke Smit) - Credit

door Eric Korver